Participatiegolven

Dialogen over ruimte, planning en ontwerp in Vlaanderen en Brussel
Erscheinungsjahr 2019
ISBN: 978-94-6270-181-6
Verlag: Leuven University Press

Buch, Dutch, Flemish, 344 Seiten, Format (B × H): 170 mm x 230 mm, Gewicht: 592 g

Kritische studie van participatieprocessen
in architectuur, stedenbouw en ruimtelijke ordening

‘Participatie’ werd, in de
nasleep van 1968, een sleutelwoord in architectuur, stedenbouw en ruimtelijke
ordening in Vlaanderen en Brussel. Sindsdien zijn processen van
medezeggenschap, inspraak en coproductie min of meer ingeburgerd in ontwerp-
en planningspraktijken. Het enthousiasme voor deze processen is aan wisselende
invloeden onderhevig en participatie staat dus lang niet altijd centraal in de
feitelijke beslissingsstromen. Dit boek documenteert deze golfbewegingen aan de
hand van historische overzichten, gevalstudies, interviews en kritische
reflecties. Daarbij wordt nagedacht over de rol van actoren, de kracht van het
ontwerp en het belang van (de) politiek. De wetenschappelijke inzichten en praktijkgebaseerde
beschouwingen rond de drie grote participatiegolven van 1968 tot nu ronden af
met een prospectieve kijk op participatieve benaderingen en een kritische
reflectie op toekomstige sociaal-politieke uitdagingen. Deze veelheid aan
complementaire invalshoeken maakt Participatiegolven
tot een onmisbaar referentiewerk voor een breed lezerspubliek, van architecten,
planologen en ontwerpers tot sociale geografen en stadssociologen, en van
studenten tot academische en praktijkgerichte professionals.

E-boek verkrijgbaar in Open Access.
Deze publicatie is GPRC-labeled (Guaranteed Peer-Reviewed Content).

Bijdragende
auteurs
Wouter Bervoets (IDEA Consult / KU Leuven), Bie Bosmans (vroegere coordinator
BOM, Antwerpen), Dag Boutsen (KU
Leuven), Etienne Christiaens (betrokken geweest bij het Federaal
Grootstedenbeleid), Veerle Cox (Intercommunale Leiedal), Seppe De Blust
(Endeavour), Bruno De Meulder (KU Leuven), Tim Devos (Endeavour), Els Dietvorst
(kunstenaar), Hilde Heynen (KU Leuven), Liesbeth Huybrechts (Universiteit
Hasselt), Michael Kaethler (KU Leuven), Annette Kuhk (KU Leuven), André Loeckx
(KU Leuven), Frank Moulaert (KU Leuven), Petra Pferdmenges (Alive Architecture),
Jan Schreurs (KU Leuven), Ruth Segers (KU Leuven), Erik Vandaele (KU Leuven), Pieter
Van den Broeck (KU Leuven), Barbara Van Dyck (University of Sussex), Hanne
Vanreusel (KU Leuven), Ward Verbakel (plusofficearchitects)

Autoren/Hrsg.

Kuhk, Annette

Heynen, Hilde

Huybrechts, Liesbeth

Schreurs, Jan

Moulaert, Frank

Fachgebiete

• Sozialwissenschaften Soziologie | Soziale Arbeit Spezielle Soziologie Stadt- und Regionalsoziologie
• Geowissenschaften Geographie | Raumplanung Regional- & Raumplanung Stadtplanung, Kommunale Planung
• Geisteswissenschaften Architektur Städtebau, Stadtplanung (Architektur)
• Geisteswissenschaften Architektur Architektur: Allgemeines

Inhaltsverzeichnis

Lijst van afkortingen

Voorwoord

Inleiding

Annette Kuhk, Hilde Heynen, Liesbeth
Huybrechts, Jan Schreurs en Frank Moulaert

Deel 1

Beweging in participatie in Vlaanderen en Brussel, van 1968 tot nu

1.1 Geschiedenis en concepten van participatie bij
ruimtelijke vraagstukken

Annette Kuhk, Jan Schreurs, Seppe De
Blust

1.2 Wellicht heeft participatie ertoe bijgedragen – wellicht
zal participatie ertoe bijdragen

Hanne Van Reusel in gesprek met Dag Boutsen

1.3 Mythes over participatie in wijkontwikkeling: Het
Antwerpse Schipperskwartier als case

Pieter Van den Broeck

1.4 Wisselende participatietrajecten bij wijzigende
planningsoriëntaties: een terugblik op de Brusselse praktijk

Annette Kuhk

1.5 Het einde van sociale innovatie in stedelijke
ontwikkelingsstrategieën? Antwerpen en buurtontwikkelingsmaatschappij ‘BOM’

Frank Moulaert, Etienne Christiaens, Bie
Bosmans

Deel 2
Ruimte voor participatie en rollen van actoren

2.1 Transdisciplinaire praktijken: participatieve
onderzoekstrajecten als collectieve leerprocessen

Barbara Van Dyck, Frank Moulaert, Annette
Kuhk

2.2 Ruimtelijke capaciteitsopbouw doorheen democratische
dialoog: een inzicht in een participatief ontwerpproces van een alternatieve
toekomst voor het Genkse Kolenspoor

Liesbeth Huybrechts, Barbara Roosen, Ward
Verbakel, Jan Schreurs

2.3 Ambiguïteit als strategie: kritische praktijken in de
neoliberale stad

Seppe De Blust, Tim Devos, Michael
Kaethler, Hilde Heynen

2.4 ‘Becoming (a) swallow’: over kunst en emancipatie

Michael Kaethler en Wouter Bervoets in
gesprek met Els Dietvorst

Deel 3

Participatie in/door/met ontwerp

3.1 Participatie en ontwerp: architecten voor het volk

Hilde Heynen

3.2 Observeren, reproduceren, ageren: activatie vanuit
ontwerp

Annette Kuhk en Ruth Segers in gesprek
met Petra Pferdmenges

3.3 Participatie tussen ontwerpend onderhandelen en
ontworpen protest

Erik Van Daele, Jan Schreurs

3.4 Van uitgebreide masterplanning naar tijdelijke
stedenbouw in Luchtbal

Veerle Cox, Bruno De Meulder

3.5 De ‘tijd van de participant’ stemt niet overeen met deze
van het project

Hilde Heynen in gesprek met André Loeckx

Epiloog: Participatie
in ruimtelijk beleid: navigeren tussen ‘het politieke’ en ‘de politiek’?

Annette Kuhk, Jan Schreurs, Hilde Heynen,
Liesbeth Huybrechts en Frank Moulaert

Over de auteurs, respondenten
en interviewers

Über Autor(innen)

Moulaert, Frank
Frank Moulaert is emeritus professor van de KU Leuven en is internationaal gekend voor zijn onderzoek over stadsplanning en sociale innovatie.

Heynen, Hilde
Hilde Heynen is professor of architectural theory and history at KU Leuven.

Kuhk, Annette
Annette Kuhk is postdoctoraal onderzoeker aan KU Leuven en is tevens actief als consultant voor participatieve trajecten.

Schreurs, Jan
Jan Schreurs is emeritus van de KU Leuven, waar hij onderzoeksprojecten geleid heeft rond participatie, ontwerpend onderzoek en ruimtelijke kwaliteit.

Huybrechts, Liesbeth
Liesbeth Huybrechts is hoofddocent aan de Universiteit van Hasselt, waar ze onderzoek doet naar participatief ontwerp, mens-computerinteractie en ruimtelijke transformatieprocessen.