Fake news in oorlogstijd

Duitse mediamanipulatie en de Flamenpolitik (1914-1915)
Erscheinungsjahr 2021
ISBN: 978-94-6270-270-7
Verlag: Leuven University Press

Buch, Dutch, Flemish, 392 Seiten, Format (B × H): 156 mm x 234 mm, Gewicht: 600 g

Grensverleggende analyse van Duitse propaganda
in België in de beginfase van WOI

Tijdens de Eerste Wereldoorlog probeerde de Duitse bezetter België
intern te splijten. Dat gebeurde door het voeren van een Flamenpolitik,
een beleid dat erop gericht was de Vlamingen of in elk geval de Vlaamse
beweging in het harnas te jagen tegen België. Dat lukte, want een klein deel
Vlaamsgezinden, de zogenaamde activisten, collaboreerde inderdaad. Vanaf de nazomer van 1914 zou Berlijn
in het bezette land de Vlaamse beweging onophoudelijk bestoken met een
grootscheepse mediacampagne. De Duitse diensten, gesteund door hun
Oostenrijkse bondgenoten, maakten daarbij vooral gebruik van vlugschriften en
de geschreven pers, niet alleen in België maar ook in het neutrale Nederland.
In de zomer van 1915 was het activisme een feit: een anti-Belgisch
Vlaams-nationalisme, waarvan de gevolgen tot op heden voelbaar zijn, had het
daglicht gezien. De propaganda die eraan ten grondslag lag was zó vernuftig en
ingenieus dat ze niet alleen tijdgenoten overtuigde, maar zelfs meer dan een
eeuw later nog steeds historici misleidt. Het is een mooi staaltje van “fake
news” avant la lettre.

E-boek verkrijgbaar in Open Access.
Deze publicatie is GPRC-labeled (Guaranteed Peer-Reviewed Content).

“Ik
hoop dat de lezer met een kritischere blik dan voorheen feiten bestudeert. En
ook: dat hij/zij zich realiseert dat wat een gemeenschap vorm geeft,
nationalistische verhalen, in grote mate een nevenproduct is van propaganda.”, Bruno
Yammine

"Ik
heb geprobeerd om nog meer bewijsmateriaal aan te leveren dat er wel degelijk
historische stukken zijn die bewijzen dat niet alleen de activisten in de val
van de Duitsers trapten maar dat er ook nog historici zijn die vandaag
zogenaamd francofone stukken beschouwen als werk van francofonen terwijl het
eigenlijk Duitsers waren die aan de grondslag ervan lagen." Herbekijk het
gesprek met Bruno Yammine over 'Fake news in oorlogstijd'.

Autoren/Hrsg.

Yammine, Bruno

Fachgebiete

• Geisteswissenschaften Geschichtswissenschaft Geschichtliche Themen Besondere Kriege und Kampagnen
• Sozialwissenschaften Medien- und Kommunikationswissenschaften Medienwissenschaften

Inhaltsverzeichnis

Algemene inleiding

I. Een polemische geschiedschrijving

II. Verwetenschappelijking

III. Recente evoluties

IV. De ondermijnde Godsvrede

V. Flamenpolitik
en activisme



Hoofdstuk 1: Het vooroorlogse
spanningsveld

1. Het völkische
denken

2. Een “Duits” Antwerpen?

3. Het nieuwe Carthago

4. Het völkische
element in de Waalse beweging

5. De ophef rond Pol de Mont

6. Een Nederlands-Belgische Entente?

7. Besluit



Hoofdstuk 2: De godsvrede tot de val
van Antwerpen

1. Francofilie en pan-Germanisme?

2. Een vermeend anti-Vlaams artikel

3. De Gentse Godsvrede

4. Besluit



Hoofdstuk 3: Perspolemieken in de
nasleep van de val van

een “onneembare” vesting

1. Omtrent de val van Antwerpen

2. De vluchtelingenkwestie als
splijtzwam

3. Het Journal
des Réfugiés verbreekt de Godsvrede

4. Het beleid van Franck en het verdrag
van Kontich

5. Een katholiek volksvertegenwoordiger
in het oog van de storm

6. De pers in het bezette land: een
schietschijf

7. Vier actoren uit de “anti-Vlaamse
campagne” en een dreigement

8. Besluit



Hoofdstuk 4: De Duitse diensten
treden in actie

1. De Flamenpolitik

2. De oorsprong van de Duitse
voorstelling van zaken

3. De propagandamolen komt op toerental

4. Antwerpen
moet kapot!

5. Andere vlugschriften

6. De ontwikkeling van het activisme in
het bezette land

7. Omtrent de Duitse pers in bezet
België

8. Besluit



Hoofdstuk 5: De waarheid over La Vérité

1. Ontleding van een mysterieus
vlugschrift

2. Apocalyps van een nieuw Carthago

3. In het spoor van de Duitse
cultuurpolitiek

4. Caveant
Consules

5. De mensen achter de schermen

6. Een opmerkelijk stuk van Harry

7. Besluit



Hoofdstuk 6: De top van de ijsberg

1. La Politique Belge après la Crise – Un Parti
National

2. Het Appel aux
Wallons

3. De koers van De
Vlaamsche Stem

4. Een Duits programma voor Nederland

5. De zomer van 1915: een doorbraak

6. De zaak-Buisset: een Duitse tegenzet

7. De Groot-Nederlandse beweging

8. Besluit



Hoofdstuk 7: Radicalisering

1. Demoralisatie en frontbeweging

2. De propaganda intensiveert

3. Een verslag van het Vlaams-Belgisch
Verbond

4. De “sublieme deserteurs”

5. De propaganda van de Raad van
Vlaanderen

6. Besluit



Slotbeschouwingen

Noten

Bibliografie

1. Dagbladen

2. Opiniërende tijdschriften

3. Aangehaalde bronnen en werken

4. Naslagwerken

5. Repertoria voor verder
archiefonderzoek



Personenregister

Über Autor(innen)

Yammine, Bruno
Bruno Yammine is doctor in de geschiedenis, medewerker aan de Onderzoeksgroep Moderniteit en Samenleving (KU Leuven) en auteur van Drang nach Westen, de fundamenten van de Duitse Flamenpolitik (1870-1914).